De Europese Raad en het Europees Parlement hebben met Richtlijn 2000/60/EG van 22-12-2000 (Kaderrichtlijn Water - KRW) een uniform kader voor de bescherming en het beheer van wateren gerealiseerd.
Met deze richtlijn is een uniform kader gerealiseerd waarbinnen voor alle lidstaten van de Europese Unie uniforme en bindende eisen gelden voor de bescherming en ontwikkeling van onze wateren, inclusief vastgelegde termijnen voor het bereiken van de doelstellingen.
Het belangrijkste doel van de KRW is dat in Europa alle oppervlaktewateren, met inbegrip van de overgangs- en kustwateren, de goede chemische en goede ecologische toestand c.q. het goede ecologische potentieel bereiken, en het grondwater de goede chemische en goede kwantitatieve toestand bereikt. Deze primaire doelstellingen dienen zo mogelijk in 2015 te worden bereikt. Verlenging van deze termijn tot 2021 of 2027 is mogelijk indien de noodzaak daartoe voldoende wordt aangetoond.
De ’goede toestand’ gaat uit van de natuurlijke referentietoestand, d.w.z. de toestand waarin de wateren zonder beïnvloeding door de mens zouden verkeren.
Criteria voor de goede toestand zijn de chemische en biologische kwaliteit van het water, de structuur van de bovengrondse wateren en kwantitatieve aspecten.
Voor het bereiken van de doelstellingen is de medewerking van allerlei verschillende partijen nodig, waaronder de diverse watergebruikssectoren zoals huishoudens, waterleidingbedrijven, landbouw- en industriële bedrijven, evenals partijen op het gebied van recreatie en toerisme, natuurbeheer, wetenschap en de voor de planning van bodem- en watergebruik verantwoordelijke lokale, regionale, nationale en internationale instanties.
De Kaderrichtlijn Water is dé mijlpaal voor de heroriëntatie van het waterbeleid in Europa. Zij is gericht op een duurzaam beheer van de wateren en heeft als primaire doel een ‘goede toestand’ te bereiken en te behouden.
Naast de KRW zijn er andere Europese richtlijnen die de goede toestand van de wateren concretiseren:
De Richtlijn 2008/105/EG van het Europees Parlement en de Raad inzake milieukwaliteitsnormen op het gebied van het waterbeleid van 16 december 2008 (MKN-richtlijn) sluit aan bij artikel 16 van de Kaderrichtlijn Water over strategieën ter bestrijding van waterverontreiniging. In deze op 13 januari 2009 in werking getreden richtlijn worden voor 33 'prioritaire stoffen' geharmoniseerde milieukwaliteitsnormen vastgelegd, om een hoog beschermingsniveau voor het milieu en de volksgezondheid te bereiken. Deze milieukwaliteitsnormen vormen de belangrijkste maatstaf voor de goede chemische toestand van het oppervlaktewater zoals de KRW die verlangt. De emissie van ‘prioritaire stoffen‘ naar water moet stapsgewijs worden verminderd. In de lijst van prioritaire stoffen was er bijzondere aandacht voor de ‘prioritair gevaarlijke stoffen’, die toxisch en bio-accumulerend zijn of anderszins reden tot bezorgdheid vormen. De lozingen en emissies van deze stoffen moeten binnen een bepaalde periode volledig worden beëindigd, zodat ze op de langere termijn niet meer in water voorkomen.
Met de inwerkingtreding van Richtlijn 2013/39/EU van het Europees Parlement en de Raad van 12 augustus 2013 tot wijziging van richtlijnen 2000/60/EG en 2008/105/EG wat betreft prioritaire stoffen op het gebied van het waterbeleid op 13 september 2013 vond de eerste herziening van de lijst van prioritaire stoffen plaats. Kort samengevat waren de belangrijkste wijzigingen:
De MKN-richtlijn en de Richtlijn 2013/39/EU kunnen hier worden gedownload:
Ter aanvulling van de KRW worden in 'Richtlijn 2006/118/EG van het Europees Parlement en de Raad betreffende de bescherming van het grondwater tegen verontreiniging en achteruitgang' (Grondwaterrichtlijn) op Europees niveau uniforme normen voor de grondwaterkwaliteit vastgelegd, evenals criteria voor de vaststelling van drempelwaarden door de lidstaten. Tevens voorziet deze richtlijn in maatregelen ter voorkoming of beperking van de inbreng van verontreinigende stoffen in het grondwater. De Grondwaterrichtlijn verplicht de lidstaten bovendien tot het vaststellen van significante en aanhoudende stijgende trends en het omkeren daarvan.
De Grondwaterrichtlijn is gewijzigd door Richtlijn 2014/80/EU. Daarbij werden de volgende punten aangepast:
De Grondwaterrichtlijn 2006/118/EG en de Richtlijn 2014/80/EU kunnen hier worden gedownload:
Daarnaast heeft de Europese Commissie in 2008 een brochure over grondwaterbescherming in Europa gepubliceerd: